Het Oostenrijkse EU-voorzitterschap: een wals of een requiem

Tussen de studie-bedrijven door (volgende vrijdag is het zover, wish me luck...) nog even deze korte bedenking over het Weense EU-voorzitterschap.
De klad zit erin, zoveel is duidelijk. Na het Franse en het Nederlandse "neen" en het beschamende Britse voorzitterschap, dat net niet op een sisser is afgelopen, is het nu dus de beurt aan de Oostenrijkers. Echt veel zin heeft de regering in Wenen er niet in. Liever profileren ze zich als het geboorteland van hun beroemdste jarige, Wolfgang Amadeus Mozart.
De nakende parlementsverkiezingen (jaja, ook in Oostenrijk mogen ze in het najaar weer een bolletje gaan kleuren) en het historisch lage vertrouwen in de Europese instellingen onder de Oostenrijkse bevolking doen het ergste vermoeden. Veel meer dan het afhandelen van de lopende zaken zullen we van dit voorzitterschap niet mogen verwachten. En net dit "business as usual"-sfeertje is één van de oorzaken van de heersende Europese malaise. Bij gebrek aan een wervend project wordt de Europese Unie steeds meer gepercipieerd als een zichzelf in stand houdend instituut wier enige legitimiteit ligt in haar eigen voortbestaan. Het is jammer dat één van de mooiste, één van de origineelste politieke constructies ooit net op deze manier stilletjes aan het uitdoven is. Want dat is wat er uiteindelijk dreigt te gebeuren. De Europese Unie zal maar overleven wanneer zij door de Europese bevolking als legitiem zal ervaren worden. In een democratie immers (en we gaan er nog steeds van uit dat ook de EU een democratische instelling is, hoewel ook daar meer dan een paar kanttekeningen gezet kunnen worden, maar dat is een ander verhaal...) gaat de soevereiniteit nog steeds uit van het volk en niet van de instelling. Om deze legitimiteit terug te winnen, zal de EU zichzelf in de eerste plaats moeten identificeren. En zichzelf grenzen opleggen. Zij zal moeten komaf maken met de heersende onduidelijkheid, die haar bevolking behoorlijk nerveus maakt.
Wat is de EU ? Is zij een echte politieke unie ? Een soort statenbond ? Een federatie ? Tot waar reikt de soevereiniteit van haar lidstaten ? Of is zij niet meer dan een veredelde douane-unie ? Een economische ruimte als speelveld voor ondernemingen en aandeelhouders allerhande ? Is er ruimte voor een sociale, een ecologische unie ? Sommige politieke leiders vinden het aangenaam surfen op al deze vragen, maar na enkele decennia Europa mogen er misschien wel eens antwoorden komen...
Ook de vraag waar nu de grenzen van Europa liggen, mag best zo snel mogelijk beantwoord worden.
Het valt helaas niet te verwachten dat de antwoorden op deze vragen ons de komende maanden vanuit Wenen zullen komen aanwaaien. Daar zal men het te druk hebben een oogverblindende wals te dansen, net zoals in de goeie ouwe tijd van de Habsburgers...